Ekshumacja zwłok. Kiedy można ją przeprowadzić?

Ekshumacja, czyli wydobycie z ziemi pochowanych zwłok, w celu przeniesienia ich w inne miejsce lub oględzin, może zostać wykonana wyłącznie w ściśle określonych warunkach. Konieczne jest uzyskanie zezwolenia państwowego inspektora sanitarnego, a samo wydobycie szczątków może zostać przeprowadzone tylko w określonym czasie. Sprawdź, kto może starać się o ekshumację zwłok i kiedy można ją przeprowadzić.

Ekshumacja zwłok może być konieczna ze względu na konieczność przeniesienia ciała zmarłego w inne miejsce, likwidację cmentarza lub na przykład ze względu na potrzebę oględzin zwłok przez prokuraturę, na przykład w toku prowadzonego śledztwa. Bez względu na motywację konieczne jest spełnienie określonych wymogów, aby ekshumacja mogła zostać przeprowadzona.

Kto może złożyć wniosek o ekshumację?

Ekshumacja zwłok może zostać przeprowadzona na podstawie trzech przesłanek. Pierwszą z nich jest umotywowana prośba osób uprawnionych do pochowania osoby zmarłej – mówi ekspert z zakładu usług pogrzebowych Drzewiarz – Może to być zarówno małżonek, krewni zstępni, czyli dzieci i wnuki, wstępni, czyli rodzice lub dziadkowie. Uprawnieni do złożenia wniosku o ekshumację są również krewni do czwartego stopnia pokrewieństwa: rodzeństwo, rodzeństwo cioteczne, ciotki i stryjowie lub powinowaci w linii prostej do pierwszego stopnia, na przykład teściowie, zięć czy synowa.

Również osoba, która nie jest spokrewniona, ale która zobowiązała się wcześniej do pochowania zwłok może starać się o ekshumację. W przypadku sporu z osobami uprawnionymi o tym, kto ma prawo do grobu decyduje sąd. Każdorazowo oprócz wniosku konieczna jest również zgoda inspektora sanitarnego. W przypadku śmierci z powodu choroby zakaźnej zezwolenie na ekshumację wydaje się dopiero po upływie przynajmniej dwóch lat od daty zgonu. O zamiarze przeprowadzenia wydobycia zwłok konieczne jest poinformowanie również zarządcy cmentarza.

Możliwe jest również przeprowadzenie ekshumacji z urzędu, na przykład na wniosek prokuratury lub sądu, a także na podstawie decyzji państwowego inspektora sanitarnego – na przykład w sytuacji zmiany przeznaczenia terenu obecnego cmentarza. Zezwolenie nie jest konieczne wyłącznie w przypadku prowadzenia prac archeologicznych na terenach dawnych cmentarzy.

Przebieg ekshumacji możliwe terminy wykonania

Ekshumacja może zostać przeprowadzona w terminie od 16 października do 15 kwietnia i musi odbywać się w godzinach wczesnoporannych. W wyjątkowych przypadkach możliwe jest przeprowadzenie jej w innych terminach, jednak niezbędna jest wówczas zgoda inspektora sanitarnego. Przed upływem 20 lat od momentu pochowania każda ekshumacja niesie ze sobą ryzyko zarażenia drobnoustrojami rozwijającymi się w zwłokach, z tego względu konieczne jest zachowanie najwyższej ostrożności. Ziemię wykopaną z grobu należy złożyć na specjalnych, nieprzepuszczalnych matach, które po zakończeniu prac myje się oraz dezynfekuje. Szczątki wydobywa się razem z trumną, którą bez otwierania umieszcza się w szczelnej skrzyni wyłożonej blachą. W przypadku ponownego pochówku trumnę wyjmuje się ze skrzyni i bez zbędnej zwłoki i bez otwierania umieszcza się w nowym grobie. Procedurą ekshumacji zajmują się zazwyczaj wykwalifikowani pracownicy zakładu pogrzebowego.