Rodzaje niepełnosprawności intelektualnej

Niepełnosprawność intelektualna, nazywana również obniżeniem poziomu rozwoju intelektualnego, oznacza trudności w komunikacji, wykonywaniu codziennych czynności, funkcjonowaniu w rodzinie i społeczeństwie. Może wiązać się również ograniczeniami fizycznymi. Choć niepełnosprawności intelektualnej nie można wyleczyć, dzięki odpowiednim terapiom da się skutecznie wpłynąć na rozwój i dalsze życie dziecka, a później osoby dorosłej. Jakie są rodzaje niepełnosprawności intelektualnej?

Niepełnosprawność intelektualna w stopniu lekkim

Według najczęściej stosowanego kryterium IQ w skali Wechslera wyróżnia się cztery stopnie (rodzaje) niepełnosprawności intelektualnej. Pierwszy z nich to niepełnosprawność intelektualna w stopniu lekkim (69-55 IQ Wechslera), najłagodniejsza postać upośledzenia umysłowego.

Osoba z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim:

• ma IQ na poziomie dziecka w wieku 10-12 lat,
• nie potrafi wyciągać wniosków, ma problemy z myśleniem abstrakcyjnym, nie rozumie niektórych pojęć, jest mało spostrzegawcza i ma słabą pamięć,
• ma problemy z motoryką, jako dziecko później od rówieśników siada i później uczy się chodzić,
• ma trudności z przyswajaniem wiedzy i mniejszą podzielność uwagi,
• może dobrze radzić sobie w życiu rodzinnym, jeżeli rodzina i otoczenie wspierają ją w procesie socjalizacji.

Fundacje dla dzieci niepełnosprawnych pomagają w opiece nad dziećmi z niepełnosprawnością intelektualną. Specjalnie dobrane zajęcia wspierają ich rozwój, rozwijają procesy poznawcze i mają znaczenie uspołeczniające. Dzięki fachowej opiece i indywidualnemu podejściu dziecko z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim może w przyszłości podjąć pracę i samodzielnie egzystować. To bardzo ważne! – mówi nasz ekspert z Fundacji Pomocy Rodzinie w Warszawie.

Niepełnosprawność intelektualna w stopniu umiarkowanym

Drugim stopniem niepełnosprawności jest niepełnosprawność intelektualna w stopniu umiarkowanym (54-35 IQ Wechslera).

Osoba z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym:

• ma IQ na poziomie dziecka w wieku 8 lat,
• ma trudności z pisaniem, czytaniem, a nawet z mową i rozumieniem innych osób,
• może cierpieć na wady narządów
• nie jest tak zręczna fizycznie, ale może wykonywać pewne czynności pod nadzorem. Potrzebuje jedynie więcej czasu do przyuczenia,
• ma trudności ze skupieniem uwagi i rozumieniem reguł społecznych,
• nie potrafi kontrolować swoich emocji i popędów, może być impulsywna,
• późno uczy się chodzić, dopiero w wieku około trzech lat,
• jest bardzo wrażliwa i łatwo się przywiązuje.

Warto zaznaczyć, że osoby z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym mogą być pobudzone i nieposłuszne albo wręcz przeciwnie, bardzo spokojne i grzeczne. W ich przypadku zajęcia zapewniające bezpieczeństwo fizyczne i psychiczne mają również ogromne znaczenie.

Niepełnosprawność intelektualna w stopniu znacznym

Kolejnym stopniem niepełnosprawności jest niepełnosprawność intelektualna w stopniu znacznym (34-20 IQ Wechslera).

Osoba z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu znacznym:

• ma IQ na poziomie dziecka w wieku 3-6 lat,
• ma duże problemy z motoryką, porozumiewaniem się, wykonywaniem nawet najłatwiejszych poleceń,
• ma trudności ze spostrzeganiem i zapamiętywaniem oraz z koncentracją,
• potrafi okazywać uczucia, ale nie jest w stanie w 100 procentach kontrolować swoich emocji,
• nie jest w stanie samodzielnie egzystować, potrzebuje opiekuna, ponieważ nigdy nie przejdzie całego procesu socjalizacji. Realizuje podstawowe potrzeby fizjologiczne i potrafi zatroszczyć się o swoją higienę, ale stała opieka jest tutaj koniecznością.

Niepełnosprawność intelektualna w stopniu głębokim

Ostatnim najpoważniejszym stopniem niepełnosprawności intelektualnej jest niepełnosprawność intelektualna w stopniu głębokim (poniżej 20 IQ Wechslera).

Osoba z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu głębokim:

• ma IQ na poziomie dziecka w wieku 3 lat,
• często ma poważne wady neurologiczne, wady wzroku i słuchu,
• może mieć porażenie kończyn i wiążące się z tym ograniczone możliwości poruszania się,
• ma bardzo ograniczony zasób słów, przez co porozumiewanie się z nią jest utrudnione,
• jest w stanie wyrazić jedynie proste emocje,
• wymaga stałej opieki do końca życia.

Należy jak najwcześniej zdiagnozować stopień upośledzenia i rozpocząć działania, których głównym celem jest zwiększenie możliwości intelektualnych i rozwój zdolności psychospołecznych.