Jak precyzyjnie ustalić głębokość kanału zębowego?

Błędy w określeniu liczby kanałów korzeniowych i ich głębokości kończą się zazwyczaj niepowodzeniem leczenia endodontycznego. Oznacza to duży dyskomfort dla pacjenta, zaangażowanie czasowe i zwiększone koszty leczenia. Zachodzi też ryzyko, że zęba nie da się uratować. Dlatego tak ważne jest precyzyjne określenie anatomii zęba. Z artykułu dowiesz się, jakie urządzenia endodontyczne pozwalają na skuteczną diagnostykę kanałów korzeniowych.

Obecnie trudno nam to zrozumieć, ale jeszcze niedawno zdarzały się przypadki przeoczenia jednego z korzeni, nieopracowanie dolnej części kanału korzeniowego czy nawet pozostawienia w kanale złamanego narzędzia endodontycznego. Obecnie stosowane urządzenia do endodoncji pozwalają na wykluczenie tak poważnych błędów przy określaniu długości roboczej i opracowywaniu kanałów korzeniowych. 

Czym jest długość robocza kanałów korzeniowych? 

Najważniejszą kwestią przy leczeniu kanałowym jest określenie tzw. długości roboczej kanałów korzeniowych. Jest to odległość pomiędzy koroną zęba a otworem znajdującym się tuż przy wierzchołku korzenia. W samym szczycie korzenia znajduje się otwór anatomiczny, przez który wchodzą do zęba naczynia krwionośne za odżywianie miazgi zęba, a także nerwy. Otwór anatomiczny prowadzi do otworu fizjologicznego (zwężenia kanału korzeniowego), za którym zaczyna się miazga zęba.

Dlaczego tak ważne jest, aby dotrzeć do ujścia kanału korzeniowego, wyjaśnia specjalista z hurtowni dentystycznej Limedic: – W zdrowym zębie kanał wypełnia miazga, która jest odpowiedzialna za formowanie zęba i utrzymywanie go we właściwej kondycji. Gdy dochodzi do zapalenia miazgi i jej zmian martwiczych, jedynym sposobem na uratowanie zęba jest leczenie kanałowe. Pierwszy etap polega na usunięciu martwej lub zainfekowanej miazgi. Kluczową kwestią jest to, aby nie pozostawić nawet niewielkiej ilości materiału zakaźnego w kanale. Żeby zrealizować ten cel, należy trafnie określić głębokość kanału. W trakcie opracowywania kanału stomatolog musi dotrzeć do ujścia przy wierzchołku korzenia, ale nie może przebić się przez ściankę korzenia do tkanek okołowierzchołkowych. Dlatego tak ważne jest wyznaczenie faktycznego przebiegu kanału zębowego i jego długości roboczej. Miazga sięga do końcowego przewężenia kanału, które znajduje w odległości 0,5-2 od wierzchołka korzenia. To jest granica, do której należy prowadzić leczenie endodontyczne.

Urządzenia endodontyczne do określania długości kanału korzeniowego

Tradycyjnym sposobem na określenie głębokości kanału korzeniowego, było sondowanie. Polegało to na przeprowadzeniu cienkiego narzędzia przez otwór kanału: nakłucie tkanek okołowierzchołkowych i związana z tym reakcja bólowa były informacją, jak głęboko należy opracować kanał i założyć wypełnienie. Ta metoda, słusznie uznawana za dość okrutną, została zarzucona wraz z pojawieniem się nowoczesnych akcesoriów i urządzeń do endodoncji.

Obecnie do badania długości roboczej i przebiegu kanału zębowego stosuje się metody mniej inwazyjne:

• zdjęcie RTG – zdjęcia RTG powinny być wykonane przed i po leczeniu kanałowym: pierwsze pozwala bez żadnych wątpliwości potwierdzić obecność i ułożenie korzeni, natomiast drugi obraz jest dowodem, że leczenie przebiegło prawidłowo, a kanały są wypełnione bez luk i bez przepchnięć materiału wypełniającego,
• endometr – urządzenie elektroniczne, które działa na podstawie analizę zmian oporu elektrycznego: jedną elektrodą jest metalowy klips instalowany na wardze pacjenta, a drugą pilnik endodontyczny, który należy wprowadzić do kanału korzeniowego – endometr posiada podziałkę z diodami lub wyświetlacz, na którym pojawiają się zwizualizowane informacje o przesuwaniu się pilnika w kanale aż do momentu, w którym końcówka narzędzia sięgnie przewężenia kanału fizjologicznego.

Wskazania endometru są bardzo dokładne, ale mogą zostać zafałszowane np. przez obecność krwi w kanale korzeniowym. Dlatego należy równolegle stosować badanie endometrem i wykonywać zdjęcia RTG, które dają pewną informację o długości i przebiegu kanałów korzeniowych.

Mikroskop i wysokiej jakości narzędzia kanałowe 

W trakcie leczenia kanałowego niezwykle przydatnym urządzeniem jest mikroskop stomatologiczny. Jeżeli nawet znamy ze zdjęcia RTG liczbę i przebieg kanałów, to są one bardzo małe, a wejścia do nich mogą być trudno widoczne. Duże powiększenie pozwala dentyście pracować szybciej, znacznie bardziej komfortowo, a przede wszystkim z większą precyzją. Dzięki użyciu mikroskopu można ograniczyć do niezbędnego minimum ilość usuwanej zdrowej tkanki i przyspieszyć poszukiwanie wejść do kanałów zębowych.

Kluczowe dla bezpieczeństwa i szybkości usuwania miazgi i opracowywania kanału korzeniowego mają też wysokiej klasy akcesoria. Mając do dyspozycji np. narzędzia kanałowe Protaper Next, można starannie opracować kanał, bez ryzyka perforacji czy złamania narzędzia. Odpowiednia elastyczność i wytrzymałość pilników ma szczególne znaczenie przy opracowywaniu kanałów w korzeniach silnie skręconych.