Co to jest dysfagia i jak ją leczyć?

Termin dysfagia odnosi się do szerokiego spektrum zaburzeń połykania. Lista jej możliwych przyczyn jest bardzo długa – od nieprawidłowej pielęgnacji na etapie niemowlęcym po szereg chorób i urazów – a problemy z przełykaniem mogą pojawić się w każdym wieku. Najczęściej dotyczą jednak dzieci i osób starszych. Czym dokładnie jest dysfagia, jak ją rozpoznać i jakie są metody leczenia?

Czym jest dysfagia i jakie są jej objawy? 

Słowo dysfagia pochodzi z greki i w dosłownym tłumaczeniu oznacza zaburzenie połykania, czyli problem z przechodzeniem pokarmu od jamy ustnej przez przełyk aż do żołądka. W zależności od umiejscowienia problemu dysfagię dzieli się na dwa typy: ustno-gardłową i przełykową. Dokładny opis tej nieprawidłowości można znaleźć w Encyklopedii Logopedii umieszczonej na portalu sklepu logopedycznego Komlogo.

Do objawów, na jakie uskarżają się osoby dotknięte dysfagią, należy znaczny dyskomfort przy jedzeniu i uczucie zatrzymywania się pokarmu. Inne symptomy to:

• trudności w formowaniu kęsa;
• ból podczas przełykania;
• krztuszenie się i zachłystywanie podczas jedzenia i picia;
• kaszel w takcie połykania i w nocy;
• nieprzyjemny oddech;
• zwracanie jedzenia lub cofanie się pokarmu nosem;
• głośne przełykanie.

U dzieci dysfagia skutkuje zwykle niechęcią do jedzenia, przekładającą się na niską masę ciała. W takiej sytuacji trzeba jak najszybciej zasięgnąć porady lekarza.

Diagnostyka i leczenie dysfagii 

Diagnostyka i leczenie dysfagii wymaga często współpracy kilku specjalistów, tym bardziej że podłoże tego zaburzenia jest bardzo zróżnicowane. Do postawienia diagnozy niezbędne jest przeprowadzenie wywiadu z pacjentem lub jego opiekunem, ocena procesu przełykania, a także specjalistyczne badania takie jak ezofagoskopia, manometria przełyku, badanie kontrastowe czy tomografia klatki piersiowej.

Leczenie zaburzeń połykania jest skomplikowanym procesem, a wybór metody zależy od genezy problemu. Rehabilitacja powinna odbywać się pod okiem laryngologa, logopedy, fizjoterapeuty, a czasem również neurologa, radiologa i psychologa. Pomocne są specjalne akcesoria logopedyczne, między innymi gryzaki i łopatki do karmienia dla dzieci oraz modyfikacja diety pacjenta, który w początkowej fazie leczenia zwykle może przyjmować tylko płyny. Często stosowaną metodą terapii dysfagii jest stymulacja termiczna lub aplikacja dotykowo-termiczna. Niektórym pacjentom ulgę przynosi picie zimnych napojów i stopniowa adaptacja do połykania coraz gęstszych pokarmów. W procesie leczenia bardzo ważne jest wsparcie i pomoc najbliższych.