Choroby tarczycy, a hormony

Tarczyca to niezbędny narząd, który wpływa na działanie całego organizmu człowieka. Między innymi odpowiada za przemianę materii, ciepłotę ciała, a także za płodność. Choć chora tarczyca najczęściej nie boli, daje objawy, które często przez wiele osób są bagatelizowane. Niestety mogą one prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych. Hormony, które są powiązane z tarczycą to tyroksyna, trójjodotyronina, kalcytonina oraz TSH stymulujący tarczycę do produkcji poszczególnych hormonów. Jaką rolę odgrywają i kiedy wykonać badanie hormonów tarczycy?

Za co odpowiadają hormony tarczycy?

Tarczyca to niewielki narząd położony u podstawy szyi. Wydzielaniem jego hormonów zajmują się trzy narządy, mianowicie: podwzgórze, przysadka mózgowa, która wytwarza hormon tyreotropowy (TSH) oraz sama tarczyca. TSH to hormon produkowany przez przysadkę mózgową, który oddziałuje na działanie tarczycy i pobudza ją do wydzielania tyroksyny oraz trójjodotyroniny. Produkowane przez gruczoł tarczowy hormony są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu każdego człowieka. - wyjaśnia specjalista z laboratorium analiz medycznych Biront. Przede wszystkim regulują metabolizm, czyli odpowiadają za przemiany energetyczne i pozwalają na utrzymywanie prawidłowej temperatury ciała. Mają również duże znaczenie dla odpowiedniego funkcjonowania układu sercowo-naczyniowego, a także stymulują nasze oddychanie. Oprócz tego wpływają na pracę gruczołów płciowych i mają ogromny udział w rozwoju układu nerwowego. Ze względu na szerokie spektrum działania hormonów tarczycy, wszelkie odstępstwa od normy w stężeniu TSH, tyroksyny (T4) oraz trójjodotyroniny (T3) prowadzą do rozregulowania pracy całego organizmu i mogą nieść za sobą poważne konsekwencje zdrowotne.

Badanie hormonów tarczycy - jak wygląda?

Głównym wskazaniem do badania hormonów jest podejrzenie nieprawidłowej pracy tarczycy. Nagły spadek wagi lub jej wzrost, gorsze samopoczucie, nerwowość i zmęczenie to jedne z objawów nieprawidłowego funkcjonowania gruczołu tarczowego, które często tłumaczone są nadmiarem pracy, a w konsekwencji bagatelizowane. Co więcej, wypadanie włosów, ciągłe uczucie zimna i zaburzenia miesiączkowania mogą również świadczyć o nieprawidłowej pracy tarczycy.  Diagnostykę rozpoczyna się od oznaczenia  stężenia TSH, które jest najbardziej czułym badaniem mogącym wskazać na nieprawidłowości, nawet gdy inne wyniki badań są w normie. Aby prawidłowo zdiagnozować chorą tarczycę, należy również oznaczyć  wolne hormony FT3 oraz FT4. Oprócz podstawowych badań koniecznie może okazać się zbadanie  anty-TPO i anty-TG, które pomagają w zdiagnozowaniu chorób autoimmunologicznych tarczycy, takich jak Hashimoto. Ponadto, w diagnostyce niezwykle ważne jest określenie relacji między wynikami badań trójjodotyroniny oraz tyroksyny, której celem jest ocena zaburzenia funkcjonowania tarczycy. W niektórych przypadkach lekarz może również zlecić badanie USG, aby ocenić strukturę oraz wielkość gruczołu tarczowego.

Kiedy występuje niedoczynność tarczycy?

Kiedy wyniki badań wskazują na wysokie stężenie hormonu TSH, wtedy mówimy o niedoczynności tarczycy. Jest to jedno z najczęściej występujących schorzeń gruczołu tarczowego, które polega na niedostatecznej produkcji hormonów przez tarczycę. U dzieci pozostawienie choroby nieleczonej może prowadzić do opóźnienia w rozwoju umysłowym, z kolei u dorosłych niedobór hormonów może być przyczyną złego samopoczucia i spadku koncentracji. Wszelkie objawy, takie jak:

• Wzmożona męczliwość oraz osłabienie,
• Ciągłe uczucie zimna,
• Przyrost masy ciała,
• Problemy ze skupieniem uwagi,
• Częste zaparcia,
• Sucha i blada skóra,
• Łamliwe włosy oraz wzmożone wypadanie włosów,
• Zaburzenia miesiączkowania, niepłodność lub zaburzenia libido powinny być sygnałem do wykonania diagnostyki tarczycy. Niezdiagnozowana, a co za tym idzie, nieleczona niedoczynność tarczycy może doprowadzić do poważnych skutków zdrowotnych, które w ostateczności mogą być przyczyną śpiączki hipometabolicznej.

Kiedy występuje nadczynność tarczycy?

O nadczynności tarczycy świadczy niskie stężenie hormonu TSH i występuje wówczas, gdy tyroksyna i trójjodotyronina produkowane są w nadmiernych ilościach. Najczęściej schorzenie to dotyka kobiet w wieku 20-40 lat. Zaburzenia czynności tarczycy przekładają się również na gospodarkę lipidową, co oznacza, że wykonując diagnostykę w kierunku choroby,  warto również sprawdzić poziom cholesterolu. Do głównych objawów nadczynności tarczycy należą:

• Nagła utrata masy nawet przy normalnym spożywaniu posiłków,
• Uczucie gorąca i zwiększona potliwość,
• Trudności w skupieniu uwagi,
• Biegunki,
• Przyspieszenie czynności serca,
• Osłabienie pracy mięśni,
• Wypadanie włosów,
• Drżenie rak,
• U kobiet możliwe zaburzenia miesiączkowania,
• U mężczyzn osłabienie libido.

Zbagatelizowanie powyższych symptomów i niepodjęcie prawidłowego leczenia może wiązać się przede wszystkim z problemami z sercem, mięśniami, a także z bezpłodnością zarówno wśród kobiet, jak i wśród mężczyzn.

Choroba Hashimoto

Hashimoto, czyli przewlekłe zapalenie tarczycy, w którym z nieznanych przyczyn  układ immunologiczny zaczyna „atakować” własne komórki i tkanki. Jest to jedna z poważnych przyczyn niedoczynności tarczycy, która przez wiele lat może nie dawać żadnych objawów. Początkowo choroba Hashimoto może postępować łagodnie, a  nieprawidłowości wykryć można wyłącznie dzięki wykonaniu badań na poziom hormonów tarczycy. W miarę postępu schorzenia, u wielu osób rozwija się pełnoobjawowa niedoczynność tarczycy. Oprócz symptomów typowych dla niedoczynności tarczycy, Hashimoto może wiązać się z wahaniami nastroju, depresją, anemią, a także może powodować problemy z zajściem w ciążę. Diagnozując Hashimoto oprócz wykonania podstawowych badań hormonów tarczycy, dodatkowo wymagane jest  oznaczenie stężenia przeciwciał przeciwtarczycowych, zwłaszcza anty-TPO, którego zwiększona ilość wskazuje na rozwój choroby.